Wypadek przy pracy wywołany czynnikiem samoistnym - pochodzącym z organizmu pracownika - wywołany nadmiernym wysiłkiem fizycznym, psychicznym lub silnym stresem

W orzecznictwie przyjmuje się, że w wyjątkowych okolicznościach uszczerbek na zdrowiu pracownika spowodowany czynnikiem samoistnym (pochodzącym z organizmu pracownika) może stanowić wypadek przy pracy, jeżeli został wywołany nadmiernym (w okolicznościach danego wypadku) wysiłkiem fizycznym, psychicznym lub silnym stresem. Zdarzenie może zostać uznane za wypadek przy pracy, jeżeli w środowisku pracy zaistniały czynniki przyspieszające bądź pogłębiające proces chorobowy. Musi więc wystąpić szczególna (nadzwyczajna, nietypowa) okoliczność w przebiegu pracy, aby takie zaostrzenie procesu chorobowego mogło być uznane za skutek przyczyny zewnętrznej zdarzenia wypadkowego.

Mówiąc o szczególnej okoliczności - może być to na przykład wyjątkowy, nadmierny wysiłek fizyczny, związany z pracą trwającą dłużej niż dopuszczalny limit godzin, wykonywanie pracy przez pracownika przemęczonego dotychczasową jej intensywnością i rozmiarem oraz brakiem możliwości odpoczynku w dłuższym okresie, a także nakazanie przez pracodawcę pracy wbrew treści zaświadczenia lekarskiego, zawierającego przeciwwskazania do jej wykonywania.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego stoi na stanowisku, że przyczyną zewnętrzną wypadku przy pracy będzie dopuszczenie pracownika do pracy bez stosownych badań lekarskich.

Kodeks pracy ustanawia zakaz dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego. Za zewnętrzną przyczynę wypadku orzecznictwo uznaje:

1) dopuszczenie do pracy bez przeprowadzenia badań kontrolnych,

2) na podstawie zaświadczenia przeterminowanego, po upływie terminu obowiązującego do przeprowadzenia takich badań,

3) w przypadku oczywistej błędności tego orzeczenia, czyli możliwości potraktowania orzeczenia lekarskiego w taki sposób, jakby nie istniało.

Dopuszczenie do pracy w takich warunkach może być traktowane jako wiążące się przyczynowo z zaistniałym wypadkiem, dlatego że pracownik nie ma właściwej ochrony przed szkodliwymi, przy stanie jego zdrowia, warunkami pracy i wykonuje pracę, która sama w sobie stanowi dla niego zagrożenie takiego samego rodzaju, jak zadziałanie szczególnych czynników.

Wskazówką z orzecznictwa jest, że istnienia związku przyczynowego między rodzajem wykonywanej pracy i warunkami, w jakich jest ona świadczona, a gwałtownym pogorszeniem stanu zdrowia pracownika nie można jednak domniemywać ani przypuszczać, lecz przyjęcie takiej tezy powinno mieć uzasadnienie w materiale dowodowym sprawy (w szczególności opinii biegłych lekarzy odpowiednich specjalności), analizowanym w kontekście posiadanej przez biegłych wiedzy medycznej. Towarzyszący wykonywaniu pracy nadmierny wysiłek fizyczny (albo silny stres) musi zaś być istotnym ogniwem w łańcuchu przyczynowo skutkowym, prowadzącym do gwałtowanego pogorszenia stanu zdrowia pracownika.

W sytuacji, gdy istnieje wątpliwość co do tego, że u pracownika powstał uraz komisja powypadkowa może zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku.

Gdyby komisja powypadkowa zdecydowała się zasięgnąć pomocy specjalisty, biegły lekarz powinien wypowiedzieć się̨ w opinii w następujących kwestiach: 

• czy w podanych okolicznościach zdarzenia w pracy zaistniał czynnik zewnętrzny sprawczy 
• czy i jaki był wpływ na stan zdrowia, charakter i warunki pracy poszkodowanego 
• czy wysiłek fizyczny miał charakter ponadnormatywny w odniesieniu do konkretnego przypadku, a zatem z uwzględnieniem predyspozycji i właściwości organizmu 
• czy w wyniku zdarzenia doszło do wystąpienia „urazu” – jako ustawowej przesłanki koniecznej do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy 
• czy poszkodowany przed zdarzeniem cierpiał na samoistne schorzenie stanowiące (mogące stanowić) czynnik wewnętrzny wystarczający dla powstania danego ujemnego skutku zdrowotnego 
• dokonać analizy pod kątem przyczynowo skutkowym pomiędzy charakterem i rodzajem zdarzenia, a zaistniałym skutkiem, celem potwierdzenia bądź wykluczenia związku przyczynowego w sytuacjach wątpliwych (nałożenia się zmian chorobowych na ewentualny czynnik urazowy).

 

 

 

---