Czy pracownik może dwukrotnie otrzymać odprawę emerytalną?

Odprawa emerytalna przysługuje w sytuacji, gdy pracownik przechodzi na emeryturę. O tym, kiedy pracownik przechodzi na emeryturę decyduje on sam. Jeżeli pracownik wie, że podejmie pracę u innego pracodawcy, gdzie jego wynagrodzenie miesięczne będzie wyższe to może zadecydować, że u tego właśnie pracodawcy otrzyma odprawę emerytalną.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się wprost, że ponieważ przepisy nie wskazują pracodawcy zobowiązanego do wypłaty odprawy w sytuacji kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę u różnych pracodawców, to należy przyjąć, że wybór dłużnika (czyli pracodawcy zobowiązanego do wypłaty odprawy emerytalnej) należy w takich przypadkach do pracownika. Prawo do odprawy nie jest bowiem związane z okresem pracy u określonego pracodawcy, a tylko z przejściem pracownika u tego pracodawcy na emeryturę (wyroki Sądu Najwyższego: wyrok z 9.04.2008 r., II PK 304/07; wyrok z dnia 6 czerwca 2000 r., I PKN 700/99; wyrok z dnia 16 listopada 2001 r., I PKN 670/00; wyrok z dnia 9 stycznia 2001 r., I PKN 172/00).

Jeżeli pracownik zgłosił żądanie wypłaty odprawy emerytalnej, przed wypłatą odprawy pracodawca może zażądać od pracownika przekazania dokumentacji płacowej za interesujący go okres, aby pracownik udokumentował, że nie otrzymał takiej odprawy u poprzedniego pracodawcy.

Informacja o przyznaniu odprawy emerytalnej może znajdować się w aktach osobowych pracownika, którą przechowuje były pracodawca lub na listach płac. Były pracodawca może również wystawić zaświadczenie odnośnie tego czy pracownikowi została wypłacona odprawa emerytalna.

Jeżeli z zaświadczenia będzie wynikać, że pracownik nie otrzymał u poprzedniego pracodawcy odprawy emerytalnej, pracodawca będzie zobowiązany do jej wypłacenia.

Orzecznictwo:

W orzecznictwie Sądu Najwyższego początkowo przyjmowano, że nie uzyska prawa do odprawy pracownik, który pobierał już emeryturę w okresie zatrudnienia (o tym mówiły uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 4 czerwca 1991 r., I PZP 17/91, OSNCP 1992 Nr 3, poz. 37; z dnia 20 lipca 1991 r., OSNCP 1992 Nr 3, poz. 44).

W kolejnych orzeczeniach zmieniło się stanowisko Sądu Najwyższego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2000 r., I PKN 700/99, OSNAPiUS 2001 Nr 15, poz. 486) i zaczęto przyjmować, że odprawa emerytalna przysługuje, jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z przejściem pracownika na emeryturę, choćby pracownik ją wcześniej pobierał (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 stycznia 2001 r., I PKN 172/00, OSNAPiUS 2002 Nr 16, poz. 380; z dnia 9 kwietnia 2008 r., II PK 304/07, OSNP 2009 nr 17-18, poz. 226; z dnia 2 października 2013 r., LEX nr 1388658; z dnia 11 października 2007 r., III PK 40/07, LEX nr 338805).

Z powołanych rozstrzygnięć wynika, że zamiana statusu pracownika lub pracownika-rencisty na status wyłącznie emeryta jest wystarczającą przesłanką do uwzględnienia żądania pracownika o wypłatę odprawy emerytalnej, nawet jeśli do nabycia prawa do świadczenia emerytalnego, stwierdzonego decyzją organu rentowego, dochodzi przed podjęciem zatrudnienia u pracodawcy, do którego uprawniony kieruje roszczenie o odprawę emerytalną i bez względu na fakt pobierania świadczenia emerytalnego.

Ostatecznie potwierdzenie dotychczasowej linii orzeczniczej znalazło się w uchwałach składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2017 r., III PZP 1/17 (OSNP 2018 Nr 1, poz. 1) oraz z dnia 29 sierpnia 2019 r., III PZP 3/19 (OSNP 2020 Nr 4, poz. 32).

 

---